Garip Hareketinin Şiir ve Sanat Anlayışı

Garip hareketinin şiir ve sanat anlayışı, özellikleri ve temsilcileri hakkında detaylı bir inceleme yazısı hazırladık.

Garip Hareketinin Şiir ve Sanat Anlayışı
0

Oktay Rıfat Melih Cevdet Anday ve Orhan Veli’nin 1936 senesinde dönemin önemli yayın organı olarak kabul edilen Varlık dergisi kapsamında şiirlerini yayınlamaya başlamaları ile edebiyat dünyasında tanınmaları da gerçekleşmiştir.

Birinci yeni olarak adlandırılan bu dönem ‘Garip Hareketi’ olarak da karşımıza çıkmaktadır. Birinci yeni şiir anlayışına uygun olarak üretilen şiirler 1937’de Orhan Veli, Oktay Rıfat ve Mehmet Ali Sel takma ismi ile Orhan Veli tarafından yine Varlık Dergisi’nde yayınlanarak akımın ilerleyişi gerçekleşmiştir.

Olayların akabinde Melih Cevdet Anday’ın yurtdışından dönmesi ve eserleri ile ekibe katılması sayesinde garip akımının kurucusu 3 sanatçı tamamlanmış ve dönemin şiir anlayışından farklı şiirler ortaya konmuştur.

Grip Akımı temsilcileri
Orhan Veli Kanık, Şinasi Baray, Oktay Rıfat Horozcu, Melih Cevdet Anday

Garip Hareketinin Genel Özellikleri

Garip hareketine mevcut şiir politikalarından hareketle bakarak şunları söyleyebiliriz:

  • Şiirde anlam kapalılığın karşı çıkılmış, şiirin bir anlam sanatı olduğu üzerine vurgu yapılmıştır.
  • Standardın dışında olanı üretmek adına biçimsel değişimlere ihtiyaç olduğu vurgulanmıştır.
  • Şirin gelişmesi için vezin ve kafiyenin sınırlandırıcı yapısı terk edilerek, serbest biçimin benimsenmesinin gerekliliğini savunmuşlardır.
  • Edebi sanatların anlamı arka plana attıklarını savunarak, sanatlı söyleyişten uzak bir şiir yaratımına çalışılmıştır.
  • Değişen çağ ve toplumsal hareketliliği esas alarak sıradan insanı şiirin merkezine almayı tercih etmişlerdir.
  • Şiir dilinde sadelik ön plana çıkarılmıştır, konuşma dili esas alınmıştır.
  • Şiirlerde ironi ve mizahtan yararlanılmış, eleştiri kullanılmıştır.
  • Eski şiirin romantik yapısı terk edilerek hayatın içerisinde olan durumlar ön plana çıkartılmış, materyalist şiir anlayışı benimsenmiştir.

Garip Akımının Sanat Anlayışı

Dönemin siyasi şartları göz önünde bulundurulduğunda sanat camiasının olumsuz etkilendiği bir portfolyo ortaya çıkmaktadır. Garip akımının temsilcileri geleneksel şiir anlayışına karşı çıkarak, serbest formda şiirler üretmiş, Türk şiirine farklı bir bakış açısı geliştirmeye çalışmışlardır. Ancak şiir dili o kadar basite indirgenmiş, şiirsellik yüksek oranda hasara uğratılmıştır ki, dönemdaşları tarafından çok fazla eleştiriye maruz kalmışlardır.

Sanat anlayışları ve ortaya koydukları eserler dâhilinde yeni bir anlayışı ortaya koymaktan ziyade var olan şiir yapısını bozmaktan öteye gidememeleri aldıkları en ağır eleştiri olmuştur.

1946 senesinde Yaprak Dergisi’ni çıkartarak dergi etrafında saygın sanatçıları toplamaya çalışan hareketin öncüleri, edebiyat tarihi açısından önemli adımlar atmışlardır. Eleştirildiği kadar benimsenen Garip Hareketi 1950 yılına kadar dergi etrafında 28 sayı çıkartarak kendisine çok fazla muhatap bulmuştur.

1950 yılında Orhan Veli’nin erken vefatı nedeniyle Garip Hareketi son bulmuştur. Şiire getirdikleri yeni bakış anlayışıyla kısa sürede şiirin akışını değiştirdikleri söylemek mümkündür.

Orhan Veli’nin Nahit Hanım’a mektupları  başlıklı içeriğimiz de dikkatinizi çekebilir.

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir