Edebiyatımızda oldukça fazla iz bırakan ve birçok şairin de hocası olan Ahmet Haşim, özellikle şiirleriyle tanınan bir sanatçımızdır. Şiir hakkındaki görüşlerini bizzat kendi kaleminden yazılan poetika niteliğindeki eserinde açıkça bulabiliriz. Dergah dergisinde yayımladığı Şiirde Mana başlığıyla yazdığı şiir kitabının başında da Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar adıyla yerleştirmiştir.
Ahmet Haşim Şiirinde Anlam
Ahmet Haşim için şiirin temelinde anlam vardır. Şiirdeki anlam, nesir yazılarında olduğu gibi açıkça verilmemelidir. Anlam her zaman belirsiz olmalıdır ve okuyucu anlamı kendi hayal dünyasından ve birikimlerinden yararlanarak çıkarmalıdır. Hatta Haşim, şiirde anlam aramayı eti için sesi güzel bir kuşu öldürmeye benzetir. “Mana araştırmak için şiiri deşmek, terennümü yaz gecelerinin yıldızlarını ra’şe içinde bırakan hakir kuşu et için öldürmekten farklı olmasa gerek. Et zerresi, susturulan o sihrengiz sesi telafiye kafi midir?” sözüyle de eserinde yer almıştır.
Şiirde diğer bir dikkat ettiği husus sestir. Sesin önemi Haşim için önemlidir. Yine bu konuyu “Sıkı bir defne ormanının ortasına bırakılan bal dolu fağdur kavanoz gibi, mana, şiirin yaprakları içinde gizlenerek her göze görünmez ve yalnız hayalat ve kelime kafilelerini, vızıltılı anlar gibi, haricen etrafında uçuşturur. Fağfur kavanozu görmeyen kari, bu muhayyirüllukul anların kanat musikisini işitmekle zevk alır” sözleriyle açıklamıştır.
Ahmet Haşim ve Şiir Biçimi
Şiirin sadece biçimiyle ilgilenen, anlam aranmaması gerektiğini savunan Haşim, şiir içerisinde söylenen her kelimenin ahengine, musikisine ve görünüşüne oldukça dikkat eder. Gerektiğinde bir kelimesi için yıllarca bekleyen ve bu kelimeyi bulana dek sabırla bekleyen bir şair olduğunu hatırlatmak gerekir. Şiir Ahmet Haşim’e göre okurun algıladığı ve hissettiğidir. Şiiri belirli bir kalıp altına sokarak, ideoloji gayesiyle hareket etmeyen şair gerçek şiir ustası olarak görülür. Fecr-i Âti topluluğunda usta olarak şiirler yazan Ahmet Haşim, serbest müstezata oldukça ilgili olduğu gibi, şiiri nesre çevrilmesi mümkün olmayan bir şey olarak görür. Şiir, musiki ile söz arasında; fakat sözden çok musikiye daha yakın bir dil olduğunu ifade ederek, yine bu sözüyle de şiiri anlamdan uzaklaştırarak, ahenge, musikiye yani sese daha yakın tutmuştur.
Ahmet Haşim’in Edebi Kişiliği
Kendi döneminden sonra Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı şairlerinden de birçok şair Ahmet Haşim’in etkisinde şiirler yazmaya devam etmişlerdir. Son şiirlerinde belirgin bir şekilde sadeleşmeye gidiyor olsa da, eski dilin etkisinde kaldığı açıkça görülmektedir. Fakat eski dili kullanmış olmasına rağmen, yeniliklere de sürekli açık kalmış geleneksel Türk şiirini ve Batı şiirini harmanlayarak yeni Türk şiirini okuyucularına sunmuştur. Hala şiirlerinin gündemde olduğunu ve okuyucuları tarafından sevilerek, anlam aranmadan, musiki eşliğinde okunduğunu biliyoruz. Duygularını şiire yansıtan, içtenliği ile şiir dilini birleştiren, modern Türk şiirinin kurucularından bir tanesi olan Ahmet Haşim sembolizm ve empresyonizm arasında kalan şiirler yazmıştır.
