Edebiyat ve güzel sanatlar birbiriyle iç içe ve bağlantılıdır. Birbirlerinden ayrı düşünülemezler. Edebiyat olmadan diğer sanatlar, diğer sanat olmadan da edebiyatın bir yanı eksik kalır. Bu yazımızda güzel sanatlar ve edebiyat ilişkisini ve edebiyatın güzel sanatlar içinde yeri ve önemini kaleme aldık.
Güzel sanatlar insana estetik haz veren sanatlardır. Üç ana bölümden olur: İşitsel (Fonetik) Sanatlar, Görsel (Plastik) Sanatlar ve Dramatik (Ritmik) Sanatlar. Edebiyat bu bölümlerden işitsel (fonetik) sanatlar kısmındadır.
Güzel Sanatlar ve Edebiyat İlişkisi
Güzel sanatlar her zaman araçlarla kişiye ulaşırlar. Resim sanatı tuval ve boyalarla yapılır, heykel seramik hamuruyla icra edilir. Edebiyatın ise malzemesi dildir. Dil, edebiyata sınırsız bir dünya sağlar. Dil ne kadar gelişirse edebiyatta o ölçüde gelişir, malzemeniz ne kadar kaliteliyse eseriniz de o kadar güzelleşir.
Edebiyat dil aracılığıyla ortak düşünce ve duyguları dile getirmeye çalışır. Yazarın ya da eser sahibinin duyguları, okuyucuya geçmelidir. Duygu dile getiren eserler kişiye coşku ve heyecan verirken düşünce dile getiren eserler de bir bilgi, görüş, ideoloji içerir. Bunu yaparken de aktarma işini gerçekleştirir.
Edebiyatın Güzel Sanatlar ile Benzer Yönleri
Edebiyat da sonuçta bir güzel sanattır. Her güzel sanatın birbirinden ayrılan ve benzer yönleri vardır. Edebiyatın da güzel sanatlarla benzer yönlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Her güzel sanatta olduğu gibi estetik bir değer taşır. Güzelliği simgeler.
- Duyulara özgüdür. Akla ve duyulara da aynı anda hitap edebilir.
- Bir uyum sahibidir. Kendi içinde bir harmoni taşır.
Edebiyatın Diğer Güzel Sanatlar ile Farkı
Edebiyatın güzel sanatlardan en önemli farkı kullandığı malzemedir. Tüm güzel sanatların diğer sanatlarla temel farkıdır zaten. Edebiyatın malzemesi dildir. Ayrıca soyut bir malzeme olması bakımından da diğer güzel sanatlardan ayrılır. Ayrıca malzeme farklı olduğu için de anlatım şekli de değişmektedir.
Edebiyat pek çok güzel sanata göre daha yaygınıdır. Bunun en önemli nedeni malzemesidir. Zaman içinde gelişen bir malzemeye sahiptir. Bu bakımdan da zamansızdır.
Edebiyat, konu bakımından da çok zengindir. Konusu insan olan edebiyat, zaman ile harmanlanarak klasik haline de gelebilir. Konusu da zamansız olan edebî eserler var olmuştur.
Edebiyat eserleri diğer güzel sanatlara adapte edilebilir. Bir edebî eser bir oyuna çok rahat dönüştürülür ama bir heykel ya da bir mimari eserin böyle bir şansı yoktur.
